atjar ketimoen – Indisch zoetzuur met komkommer

Lang, heel lang geleden, ik liep nog in korte broek, hoorde ik een tante iemand terechtwijzen: “Nee, jij bedoelt atjar tjampoer adoek.” De rest van het gesprek is mij niet bijgebleven, maar die drie magische woordjes wel: atjar tjampoer adoek. Wat een apart ritme zit er in die woordcombinatie, het klinkt een beetje als een haperende motor; atjar tjampoer adoek, atjar tjampoer adoek, atjar tjampoer adoek (“ja, ik hoor het al, de 2e cilinder loopt niet mee, gaat je aardig wat kosten makker”). In mijn hoofd ben ik die drie woordjes nog jarenlang blijven herhalen, soms zelfs hardop wanneer ik in situaties verzeild raakte waar een rap antwoord vereist was maar de tijd te kort om er eentje te bedenken. Mijn vader overigens had er ook zo eentje: hudde-hudde, het betekende natuurlijk helemaal niks, maar hij kon dan tenminste wel iets zeggen. Je kon hem er ook listig mee klem zetten als hij een ongemakkelijke vraag stelde. “Ja, eh, hudde-hudde, pap.” En af was de kous.

Terug naar de atjar (of het lelijke acar, wat jij wil), het is een zoetzuur zoals augurken-in-een-potje maar dan anders. Mijn atjar, in tegenstelling tot die van eerdergenoemde tante, is erg simpel en dus ook makkelijk te maken. Ook de naam is simpel: atjar ketimoen, oftewel zuur met komkommer. (Overigens wordt het in Indonesië mentimun en ketimun en timun genoemd, maar dat terzijde.) Atjar ketimoen is lekker bij elk gerecht (nou, okee, misschien niet bij soep) en heel erg lekker bij een pedis gerecht. Ik zeg: test zelf. Maar dan wel eerst maken.

Boodschappenlijstje:

1 komkommer
200 gram azijn (blank)
90 gram kristalsuiker
8 gram verse laos
4 gram verse djahe
1 rode lombok
1 sjalotje


Ik mag geen witte azijn zeggen van Lientje (“Het is niet wit, het is doorzichtig.”)

Stap 1
Was de komkommer met veel en koud water – ik gebruik er een borsteltje bij (volgens mij is het origineel een nagelborsteltje). Droog de komkommer af en snij ‘m in schuine plakjes van ongeveer 5 mm dik.


Schuingesneden plakjes, dus.

Stap 2
Rol de lombok even tussen je handen en snij ‘m vervolgens in ringetjes. Die ringetjes mik je in een kopje heet water met daarin een theelepel suiker, goed roeren, 15 minuten laten staan en haal dan de ringetjes eruit.


Dit is om de ergste hitte uit de lombok te halen.

Stap 3
Snij een plakje djahe van 4 gram en een paar plakjes laos van in totaal 8 gram. Pel een klein sjalotje en snij wat halve ringetjes.


Plakje djahe, plakjes laos, sjalot en lombok – van de halve ringetjes sjalot op de foto gebruik ik niet alles, jij dus ook niet.

Stap 4
Schenk 200 gram witte blanke azijn in een bakje en schep er 90 gram kristalsuiker bij. Verwarm het bakje anderhalve minuut in de magnetron, gooi de djahe en laos erbij, goed roeren om de kristalsuiker op te laten lossen, deksel op het bakje en vervolgens helemaal af laten koelen.


Azijn met suiker, djahe en laos.

Stap 5
Wanneer de azijn met suiker, djahe en laos helemaal is afgekoeld, vis je de djahe en laos eruit (weggooien). Dan het bakje anderhalve minuut verwarmen in de magnetron en dan prop je er de plakjes komkommer in. Ook de lombok en een paar halve ringetjes sjalot. Deksel op het bakje en af laten koelen. Wanneer het helemaal is afgekoeld zet je het bakje in de koelkast, de volgende dag is het klaar – maar als je ongeduldig bent, is het na 4 uur al klaar.


Moet afkoelen en dan de koelkast in.

Atjar bai?


Lekker fris bij pedis.

Laat een antwoord achter aan Sjoerd Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

20 reacties

  1. Tessel Schoeman

    Zeer geachte Kokkie Slomo,

    In Italië, waar ik al heel lang woon, is het eten prima maar geen Indische afhaal te bekennen. Ik heb mezelf dus maar nasi goreng, daging rendang en wat dies meer zij leren koken, en ik mag zeggen: met veel succes. Maar er is natuurlijk altijd ruimte voor verbetering, en daarbij komt uw kostelijke site goed van pas. Met name uw atjar ketimoen (zo simpel en zo heerlijk!) valt allerwegen in de smaak.

    Ik wil maar zeggen: veel dank voor dit heilzame initiatief, mede namens een heel stel Italianen in de Povlakte.

    Met vriendelijke groet 🙂

    • Beste Tessel,

      zo heeft de absentie van toko’s en warungs toch ook een voordeel, je wordt zelfredzaam op het gebied van de Indische keuken. Plus, als bonus, de pret van het experimenteren.
      Ga zo door, Tessel, en maak ze blij daar!

      Grrrroet van Sjoerd

  2. Hallo Sjoerd,

    Top recept weer!

    Ik vroeg mij af of je het ‘pekel vocht’ kunt hergebruiken.
    De potjes zijn namelijk zo snel leeg…

    Groet JB

  3. Ik mag/MOET zeggen, dat dit toch wel anders smaakt, dan potjes-atjar.
    Man wat is da lekker!!!

  4. Hallo Sjoerd,

    De atjar ketimon is een hit hier in Ierland, vooral met de BBQ, ook op kantoor met onze tasty Friday wordt het zeer op prijs gesteld (grote bak met 3 komkommers was leeg in 15 minuten..)

  5. Hey Sjoerd, als eerste heel erg bedankt voor je recepten die geplaatst hebt op je website. Ik heb er onderhand een gewoonte van om elke week een recept van je website te plukken voor de zondag. Maar en nu komt het, zou je misschien eens willen overdenken om een recept voor babi pangang in elkaar te zetten? Dusver waren alle geprobeerde recepten er voor gigantisch zoet of niet eens in de buurt van wat het zou moeten zijn. Jouw recepten lukken gelijk de eerste keer en worden zo heerlijk makkelijk uitgelegd dus zou je alsjeblieft een keer willen overdenken een recept te maken?

    Groetjes Laurens

  6. Jummie! Ziet er heerlijk uit! 🙂

  7. Geweldig, ik heb nog nooit moeten lachen om de manier hoe iemand een recept plaatst maar nu wel 🙂
    Ik zocht nog iets fris voor bij het rendangvlees dat ik ga maken morgen, zocht een goed recept voor een fris gerechtje, iets met komkommer: dit dus.
    Thank you, klinkt heerlijk!
    Gelukkig woon ik alleen dus ik moet alleen ZELF zelfbeheersing tonen tot zondag.
    Een uitdaging zegt men tegenwoordig… Ik noem het gewoon een probleem.
    Nog net op tijd zie ik, alles al in huis op die komkommer na maar dat komt goed, zeker weten.
    Maar ik heb het al gezien: hier staan de recepten met verse kruiden zoals ik vind dat je moet koken als het echt lekker mag zijn.
    Fijn want er mag nog wel wat bij behalve rijst en emping: hier ga ik het wel vinden en de toko met verse spulletjes zit recht tgo mijn huis net als de groentenboer, komt goed.
    Heb je nog suggesties voor een bescheiden rijsttafel (ik eet zelden met meer dan 2 pers.) of gerechten die je goed in kan vriezen? Dát zou fijn zijn omdat ik alleen woon en 3 dagen hetzelfde eten.. mwah…
    Dankjewel!

    • ‘Bescheiden’ komt niet voor in mijn woordenboek 😉

      Ik heb meestal vlees (rendang/babi ketjap/perkedel slomo/Javaanse balletjes) in de vriezer en de rest (rijst, groente, tahoe) maak ik vers. Als ik alleen woon, wanneer ik even tussen twee relaties in zit zeg maar, vries ik kleine porties in want dan hoef ik niet een heel bakje te ontdooien. Sambal goreng boontjes bijvoorbeeld kun je trouwens goed invriezen en sambal goreng tahoe ook. En ik heb altijd wel nasi kornet of nasi goreng tjampoer in de vriezer, daar hoeft dan verder niks bij omdat er al van alles inzit. (Mijn vriezer is permanent overbevolkt met allemaal bakjes en zakjes.)

      Een ‘bescheiden’ rijsttafel bij mij thuis bestaat uit witte rijst met een paar bijgerechten zoals sambal goreng telor en/of sambal goreng tahoe, 2 vleesgerechten (rendang bijvoorbeeld of vis en balletjes gehakt) en groente. En als ik erg pedis heb gekookt, maak ik ook nog een atjar-achtige.

      Overigens eet ik liever 2 weken achter elkaar daging smoor (om maar wat te noemen) dan 1 avond aardappels. Maar dat is natuurlijk een kwestie van smaak en gewenning.

      Grrrrroet van Sjoerd

  8. Heerlijk! Ik heb het “proefgekookt” voor de rijsttafel die ik met de kerst wil maken. Met gevaar voor eigen leven heb ik de test uitgevoerd (ik sliep met een deegroller in mijn handen voor de koelkast zodat de familie er niet stiekem bij kon komen).Als je gewoon heel veel geduld hebt (of heel veel gerechten te koken in een paar dagen), is de atjar Ketimoen na twee dagen nog lekkerder! Na drie dagen was de atjar op dus ik weet niet hoeveel langer je het nog kan bewaren.
    Groetjes, Inez

  9. Hoi, beetje moeilijk om te reageren, zocht naar een contact pagina. Maar goed zo kan het ook.
    Vraagje dus: wat is jouw beste/fijnste/allergoeiste 😉 recept voor nasi puti??
    Ben erg benieuwd.

    Groetzz,
    Cees

    • Cees, het antwoord op jouw vraag staat bij Kokkie’s Kook Wijzer (bij Rijst).

      Grrrroet van Sjoerd

    • 6 tenen knoflook
      Een flink stuk Laos of djahé (net wat je lekker vind)
      Even goed door de cobek (vijzel).

      Rijst pan met 2 eetlepels. Arachideolie.

      Fruit hierin de knoflook met djahé of laos.
      Afblussen met een flinke scheut rijst wijn.

      Schep hierdoorheen max 500 Gr rijst en laten koken met kippen bouillon zoals je normaal rijst klaar maakt. Hier zijn de kinderen er gek op.

      Resultaat nasi bawang puti lekker bij rendang. Telor erbij en een sajur.

      Slamat maken